VARİS ÇORABI NEDİR , NASIL KULLANILIR ?

Varis hastalarının , doktora başvurduklarında en çok karşılaştığı iki tedavi aracı varis çorabı ve varis ilacıdır. Aslında bunlar tedavi edici amaçlı değil,  şikayetlerin önlenmesine ve hastayı rahatlatmaya yönelik geçici tedbirlerdir. Çoğunlukla hastalar varis çorabı ve ilacını alır, ilacı bir süre kullanır ve bırakır, çorabı da bir kaç kez giyer ve giyme zorluğuna katlanamadığı için onu da çekmecesine kaldırır.

Varis çorapları ile en çok şikayet edilen konuların başında kullanım zorlukları gelir. Burada önemli bir hata , ölçüm yapılmadan veya yanlış ölçüm yapılarak çorabın verilmesi, bir diğer hata da hasta tarafından yanlış kullanılmasıdır.

Peki varis çorabı veya tıpta bizim söylediğimiz şekliyle kompresyon çorabı nedir? Bunlar sadece bacağı sıkan dar çoraplar mıdır? Onun yerine dar kilotlu çorap da giysek aynı işe yarar mı? Veya bir diğer çok sorulan soru; doktorlar dar çorap giydiriyor ama dar kıyafetlerin variste iyi gelmediğini söylüyorlar, neden?

Önce şunu belirtmekte fayda vardır ki varis çorapları alelade dar çoraplar değildir. Bu çoraplar basıncı bileklerden baldıra doğru giderek azalan, kademeli basınca sahip özel çoraplardır. Kaliteli bir çorap, doğru kullanıldığı taktirde en az 6 ay boyunca bu kademeli basınç etkisini düzgün bir şekilde göstermelidir.

Aşağıdan yukarıya kademeli basınç olması, adeta bacağı yukarı doğru sağar gibi, masaj etkisi yaparak , toplardamar yetersizliği veya lenfödemi olan hastalardaki alt tarafta biriken kan göllenmesinin, ödemin azalmasına, dolaylı olarak da bu kan gölllenmesinden oluşan ağrı, şişlik, kaşıntı , kramplar gibi şikayetlerin azalmasına neden olur.

Toplardamar kanının aşağıdan yukarıya , kalbe doğru taşınmasında en önemli işlevi ayak, bacak bölgesi kaslarının kasılması ile oluşan pompa yapar. Özellikle uzun saatler ayakta veya oturarak çalışanlarda, yaşlılarda, spor yapmayanlarda, obezlerde bu kaslar tembelleşerek bu işlevi yeterince yapamazlar. İşte o zaman varis çorabı, bu kas pompasının işlevine destek için gereklidir. Spor yaparak bacak kaslarının çalıştırılması, çoraba duyulan ihtiyacı azaltacaktır.

VARİS ÇORABI NEDEN KULLANILIR?

Varis Çorabını biz iki şekilde kullanmaktayız. Birincisi şikayet ve komplikasyonlardan  korunma ve takip amacıyla. Bu durumlarda ya geçici bir kullanım olabilir ya da kronikleşmiş hastalarda, derin ven trombozu sonrası komplikasyonlarda olduğu gibi daha uzun süreli kullanımlar olabilir. Korunma amacıyla kullanıma diğer örnekler olarak, bazı operasyonlar öncesi antiembolik çorap (çok düşük basınçlı varis çorabı) ve uzun uçak ve otobüs yolculuklarındaki geçici kullanımları da söyleyebiliriz.

Buradaki kullanım amacı, hareketsizlik döneminde, özellikle yaşlı, venöz yetersizlikli, özellikli cerrahi işleme maruz kalacak kişilerde, toplardamarda pıhtılaşma oluşarak bunun hayati organlara atması yani pulmoner emboli riskini azaltmaktır.

Varis Çorabını ikinci kullanım sebebimiz, tamamiyle tedaviye destek amaçlıdır. Bu tür durumlarda , venöz yetersizlik ve varislere yönelik cerrahi, köpük skleroterapi, lazer (EVLA), radyofrekans (EVRF), yapıştırma gibi işlemler sonrasında; varisli damara uygulanan tedavi edici işlemin faydasının ortaya çıkabilmesi için gereken kompresyon (baskı) amacıyladır. Cerrahi dışındaki, yeni nesil ameliyatsız varis tedavileri dediğimiz uygulamalarda artık varis çorabı kullanım süreleri de giderek düşmüş durumdadır.

Biz uygulamalarımızda; ana safen damarındaki venöz yetersizliğe yönelik Ultrason eşliğinde köpük skleroterapi işleminde 6 hafta, yüzeyel varislere köpük skleroterapi yapıldığında 2 hafta, yapıştırma, evla ve evrf uygulamasında 2 hafta daha varis çorabı önermekteyiz.

VARİS ÇORABI BAKIMI VE KULLANIMI

Doktorunuz size varis çorabı yazdığında, kullanım basıncı yani Clas seviyesi ve çorabın bacağınızdaki seviyesini, yani diz altı, üstü , kasık boyu vs. gibi özelliklerini yazacaktır. Bunun dışındaki özellikleri, markası, kumaşı vs. sizin beğeninize göre seçilebilir.

Hasta bu reçeteyle birlikte medikal ürünler mağazasına gittiğinde, bilek, diz altı, topuk-diz mesafesi vs gibi ölçüler alınarak hastaya en uygun varis çorabının verilmesi çok önemlidir.

Temel olarak 4 Clas vardır:

Clas 1: 18-21 mmHg basınçta, hafif basınç

Clas 2 : 23-32 mmHg basınçta, orta basınç

Clas 3 : 34-46 mmHg basınçta, yüksek basınç

Clas 4 : 48-54 mmHg basınçta, çok yüksek basınç

Varis çorabını doğru ölçüyle almak yanında doğru yöntemle giymek de önemlidir. Daha yataktan kalkmadan , bacaklar sarkıtılmadan önce giyilmesi daha faydalıdır. Eğer banyo yapılacaksa, banyodan sonra 15 dakika kadar ayakları, göğüs seviyesinin üzerinde dinlendirdikten sonra da giyilebilir. Giyilmesi için yapılmış olan bazı aparatlar, kullanım kolaylığı sunarlar.

Uzun kullanım için, ılık su ile ve sabunun köpüğü ile her gün yıkanmalı ve düz bir zeminde, sarkma olmadan kurutulmalıdır.

VARİS ÇORABI HANGİ HALLERDE KULLANILMAZ

1- Kalp yetersizliği olanlar

2- İleri atardamar hastalığı olanlar

3- Bacağında akıntılı cilt hastalığı olanlar

4- Nöropati (duyu kusuru, hissizlik) olanlar (Çoğunlukla Diabet hastalığında görülür)

5- Çorap malzemesine karşı allerjisi olanlar