Varis Muayenesi Nasıl Yapılır?

Varis aslında bir hastalıktan ziyade altta yatan toplardamar yetersizliğinin bir görünümü, bulgusu olsa da varis hastalığı tabirini, pratik ve insanlarımız tarafından anlaşılır olması açısından kullanmaya devam edeceğiz.

Toplardamar yetersizliği ilk aşamalarda kendini kıvrıntılı, genişlemiş varisli damarlarla gösterebilir veya bir süre sonra şişlik gelişmesi ile daha geç evrede de hastayı doktora taşıyabilir.

Genellikle hanımlar, görünür varisler estetik rahatsızlık yaratmaya başladıktan sonra, erkekler de çalışmalarını engelleyecek düzeyde ağrı ve şişlikler ortaya çıktıktan sonra doktora başvurmaktadır. Erken tanı hastalığın daha zor tedavi edilir forma dönüşmesinin önlenmesi ve hastalığın ilerlemesini önleyecek tedbirlere hastanın yönlendirilmesi açısından önemlidir.

Tanı konulsa bile çoğu zaman; geçici tedbirlerle hastalık şikayetleri savuşturulup, kalıcı gerçek bir tedaviden hastanın uzun zaman uzak kalmasına neden olabilecek ilaç ve varis çorabı gibi yöntemlere başvurulmaktadır.Hastalar çoğunlukla kendilerine önerilen ilaç tedavisi ve varis çoraplarının belirli bir süre kullanımı ile hastalıklarının son bulacağını zannetmekte ve bekledikleri gibi olmayınca da tedavi umudunu yitirmektedir.Bazı hastalar da sadece görünür varisleri için tedavi almaklta, buzdağının altta kalan kısmı hakkında bilgi sahibi olamamaktadır.Hastalarımız tarafından da varisli damarların sadece estetik bir problem olmadığı, bacak sağlığı için önemli sonuçlar doğurabilecek bir hastalığın görünümü olabileceği iyice anlaşılmalıdır.

Bir hastalığı tedavi etmek için ilk önce hastalığın ne olduğunun ve neden ortaya çıktığının iyi bir tanımlamasını yapmak, seyrini bilmek zorundasınız. Bunun yöntemi de hastanın her açıdan kapsamlı değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme ;dinleme, gözleme, araştırma ve karar verme aşamalarından oluşan dörtlü bir yapıyı içermektedir.

1- Dinleme: Hastanın bize gelinceye kadarki hastalık hikayesinin dinlenmesidir. Bazen hastanın önemli görmediği ama bizim için önemli olan detayları görebilmek için bazı sorularla onu yönlendirmemiz de gerekmektedir. İlk rahatsızlığı ne zaman hissetti, başka bir doktora gitti mi, ne gibi tetkikler yapıldı, ne sonuçlar çıktı, ne tedaviler önerildi, kendisi bu tedavileri uyguladı mı, nasıl sonuçlar aldı? Tüm bunların sorgulanması gerekir. Bazen hastalar , tasvip etmediğimiz, bilimsellik dışı tedavileri de uygulamış, hayal kırıklığına maruz kalmış ve bizden bu durumu saklıyor da olabilir. Ancak hasta olan insanın umut tacirleri tarafından avlanmasının kolaylığını bildiğimiz için onu suçlamayız, anlayışla karşılarız ve tedavimize odaklanmayı tercih ederiz.

Hastalarımız bize en çok bacaklarda görünür varislerin giderek çoğalması, kramplar, ağırlık hissi, ayak ve bacakta şişmeler, kaşıntılar ile gelirler. Daha ilerlemiş vakalarda da ciltte renk değişikliği, ayakta kalmakla ciddi ağrılar ki sürekli ağrı kesici ilaçlara baş vurabilir, ciltten varis kanamaları, yüzeyel veya derin damar içinde pıhtılaşmalar, bilek iç yüzünde yaralar ile gelebilirler.

2-Gözleme : Muayenenin bu aşamasında, hastamızın şikayetlerinin olduğu bölgeyi gözle ve cilt altını görmemizi sağlayan özel bir ışık sistemine sahip veinlite aydınlatma cihazı ile muayene ederiz. Bunun için hastamıza tek kullanımlık şort ve terlik vererek, hastalıklı bölgeler açıkta kalacak şekilde hazırlanmasını isteriz. Hastamızı muayene masasının üzerinde , ayakta iken muayene ederiz. Varisli damarlar ayakta iken daha belirginleşeceği için, varis muayenesini ayakta yapmak daha doğrudur. Hastanın rahatsızlık duyduğu bölgeleri ve bizim tesbit ettiğimiz cilt altı ve üzerindeki bölgeleri işaretleriz.

Hastalarımız sıklıkla sadece cilt üzerindeki küçük kılcal varisleri görebilir ama bu varislerin biraz daha derinde, cildin altındaki bölümünü gördüklerinde şaşırırlar.

3-Araştırma:Dopler Ultrasonografi: Özellikle toplar damar yetersizliğinden şüphelendğimiz, ileri varisleri ve bacağında şişmeleri olan hastaların daha derindeki damarlarını kontrol etmemiz gereklidir. Bunun yöntemi dopler ultrasonografi ile bu damarların muayene edilmesidir. Bazen hastalarımız önceki dopler ultrason raporlarıyla da başvurabilirler. Bunları muayenenin ilk aşamasında zaten tesbit etmiş oluruz ama yine de kendi sonuçlarımızla, raporun uygunluğunu teyid etmek için muayeneyi yaparız. Daha ileri raporlama ihtiyacı için ek olarak bir radyolog kontrolüne de gönderdiğimiz olmaktadır.

Doppler Ultrasonografi Nasıl Yapılır?
Dopler ultrasonografi, ses dalgalarının gönderilerek , geri alınması sistemi ile, sonar benzeri bir ilkeyle çalışır. Herhangi bir radyasyon vermez hastaya, ağrılı değildir, özel bir hazırlık gerekmez, açlık gerekmez. Hamilelerde de güvenle kullanılabilir, bebeğe veya anneye zararı olmaz. Hasta ,bacakları açıkta olacak şekilde, ayakta iken yapılması daha doğrudur. Gün boyunca ayakta durduğumuz veya oturduğumuz için damar yapısını ve hastalıklarını görmek için bu durumdayken, yani ayakta iken ölçüm yapmak son zamanlarda kabul gören anlayıştır ve doğrudur. Dopler ultrason ile toplardamarların yapısı, çapları, içinde pıhtı olup olmadığı, toplardamar kapakçıklarının doğru çalışıp çalışmadığı tesbit edilebilr. Kapakçıklar toplardamarlar içinde kanın geriye kaçışını yani reflü yapmasını önleyerek, damar sağlığının sürdürülmesinde önemli role sahip olur. Kapakçıkların iyi çalışıp çalışmadığını tesbit etmek için hastadan karın içi basıncını arttırıcı manevraları yapması istenir, hasta ıkındırılır, nefesini tutması söylenir. Eğer tek yönde olan kan akımı aksi yöne de kaçıyorsa hastada toplardamar yetersizliği yani venöz yetersizlik var, denir. Bunun 4 seviyesi vardır. 3. seviye ve üzerindeki yetersizlik ciddidir ve tedaviyi gerektirir.

Dopler Ultrasonla; bileğin iç yüzünden başlayarak bacak önünden, baldır iç yüzünden devam ederek kasık bölgesinde derin damara dökülen Büyük Safen Veni, bileğin dışından başlayarak bacak arkasında seyrederek diz arkasında derine dökülen Küçük Safen Veni (Bu ikisine yüzeyel damarlar denir), Derin toplardamarlar ve derin ile yüzeyel damarlar arasında olan bağlantı damarları yani perforan damarlar değerlendirilir. Bunlarda tıkanma, yetersizlik, genişleme varsa tesbit edilir ve raporlanır. Dopler ultrason ayrıca tedavide ve tedavi sonrası kontrollerde de kullanılır.

4-Verilerin değerlendirilmesi: Varis hastası muayene ve değerlendirilmesinin bu son aşamasında, hastanın dinlenip , gözlenmesinin ve problemin nedenlerinin araştırılmasının neticesinde ,artık hastanın toplardamar problemleri ve derecesi hakkında detaylı bir bilgiye sahip oluruz. Bir anlamda hastanın toplardamar haritasını çıkarmış oluruz.Bu aşamada problemin düzeyine ve ağırlığına göre hastaya tedavi seçeneklerini, önerilerimizi sunarız. Her seçeneğin avantaj ve dezavantajlarından bahsederiz.Hastamız için en uygun tedaviyi belirledikten sonra, sıra bu tedavinin uygulanmasına gelmiştir.